امروز: پنجشنبه 9 فروردین 1403
دسته بندی محصولات
بخش همکاران
لینک دوستان
بلوک کد اختصاصی

تحقیق درباره گبه و گبه بافی از هنرهای اصیل ایرانی

تحقیق درباره گبه و گبه بافی از هنرهای اصیل ایرانی دسته: صنایع دستی
بازدید: 1 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 67 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 37

به یكی از دستبافت های ایلات و عشایر فارس كه در عین ضخیم و درشت بودن دارای زیبایی خاصی می باشد هارمونی رنگها و نقوشی كه هر یك از آیین و اعتقادات و زندگی كوچ نشینی آنها سر چشمه می گیرد به این دستبافته جذابیت و زیبایی فوق العاده ایی بخشیده

قیمت فایل فقط 26,000 تومان

خرید

گبه فارس


پیشگفتار 3

چكیده تحقیق: 4

مقدمه: 5

فصل دوم 6

فصل سوم 7

موقعیت جغرافیایی: 7

ریشه یابی نام گبه: 7

شناخت گبه: 8

شناخت ایلات قشقایی كه به گبه بافی مشغولند: 10

شناخت طرح و نقوش گبه های عشایر وایلات فارس : 12

اهمیت تاریخی طرح شیر: 15

نقش مایه ها نماد و سمبل چه هستند؟ 18

رنگ امیزی گبه: 20

رنگهای مصرفی در گبه : 21

ازانواع رنگدانه ها می توان : 21

دندانه: 24

دندانه كردن خامه: 24

مواد اولیه مصرفی گبه : 24

روش ریسندگی پشم بادست: 26

وسایل و ابزار مورد نیاز و نحوه بافت گبه: 26

نحوه بافت گبه: 27

زنجیره بافی: 28

ملیله بافی: 29

نحوه گره فارسی: 29

نحوه پود زدن در گبه: 29

نحوه سركشی: 30

عمل قیچی زدن: 30

شیرازه بافی: 30

پرز گبه: 30

ابزار و لوازم گبه در روش فارسی باف: 31

ابزار و لوازم گبه بافی در روش تركی باف: 31

پایین كشی چله ها در روش فارسی باف: 31

رج شمار گبه: 32

استاندارد واندازه ها در گبه: 32

تفاوت اصلی قالی وگبه: 32

انواع گبه: 32

فصل چهارم 34

فصل پنجم 36

پیشنهاد وجمع بندی: 36

منابع وماخذ: 37

گبه فارس

پیشگفتار

در این پژوهش كه توسط یك گروه دانشجویی در رابطه با موضوع شناخت گبه فارس اطلاعاتی گردآوری شده است لازم می دانیم از كلیه افرادی كه در این تحقیق ما را یاری كرده اند، خصوصا استاد گرامی تقدیر و تشكر به عمل بیاوریم.

چكیده تحقیق:

برای شناسایی هر شخصی ،شناسنامه ای وجود دارد، كه هویت او را نشان می دهد. برای شناسایی فرهنگی ما به دنیا مشخصترین وسیله، هنر قالی بافی ایران است، كه با شناخت و وسعت بخشیدن به این هنر می توان در حفظ این سرمایه ملی كوشید.

ما در این پژوهش به شناخت یكی از دستبافت های عشایر فارس به نام گبه می پردازیم. گبه نیز خود جایگاه خاصی در توسعه اقتصادی و فرهنگی دارد. به دلایلی كه ذكر شد(هویت ملی _ برای توسعه بیشتر اقتصادی و فرهنگی)شناخت گبه را از لحاظ رنگ آمیزی، طرح، نماد و سمبل هر نقش و اسلوب بافت مورد پژوهش قرار داده ایم.

واژگان كلیدی

قالی-گبه- رج شمار- خودرنگ-دندانه-رنگدانه

مقدمه:

هنر برتر از گوهر آمد پدید.

ایران سرزمین فرهنگ، ادب و جایگاه هنر والای انسانی است. یكی از زیباترین هنر ایرانیان، هنر قالی بافی آنان است، كه با ذهن خلاق خود و با روح پاك و سرشار از عشق گره گره و رج به رج می بافند.

ما به عنوان یك ایرانی وظیفه داریم كه، با این هنر اصیل خود آشنایی كامل داشته باشیم تا روز به روز زیباتر ومرغوبتر به جهان عرضه شود. برای پیشرفت و ترقی آن از هیچ تلاشی فرو گذار نباشیم. هر نقطه از این سرزمین دارای دست بافته های خاص و منحصر به فردیست،که فارس یكی از این مناطق می باشد و شامل بافته های متنوع و گوناگونی است.

گبه یكی از دستبافت های ایلات و عشایر فارس كه در عین ضخیم و درشت بودن دارای زیبایی خاصی می باشد. هارمونی رنگها و نقوشی كه هر یك از آیین و اعتقادات و زندگی كوچ نشینی آنها سر چشمه می گیرد به این دستبافته جذابیت و زیبایی فوق العاده ایی بخشیده.

تولید قالیها وزیر انداز های ایلات و عشایر بالاخص گبه نباید در محدوده زمان و مكان قرار بگیرد، بلكه با شناخت بیشتر می توان تولید آن را در آینده با شرایط و ویژگی های بهتری به جهان عرضه كنیم.

مسئله پژوهش:

ارتباط نقوش گبه بازندگی عشایر فارس

نام گبه ازكجا امده؟

نقش شیر در گبه نماد وسمبل چیست؟

فصل دوم

نوع تحقیق:

به لحاظ اینكه این پژوهش از طریق اسنادی ومصاحبه جمع اوری شده است،این نوع تحقیق را توصیفی گویند.

روش تحقیق:

این پژوهش از طریق :

1-مطالعات كتابخانه ای:كه دراین قسمت یافته ها، ازمقالات وكتابهایی كه در مورد گبه نوشته شده است ،جمع اوری شده است.

2-مطالعات اینترنتی: مطالعات مقالات سایتهای خارجی وداخلی فرش،در مورد موضوع مورد نظر

3-مصاحبه

فرضیه تحقیق:

1_ طرحها و نقوش گوناگون گبه ایلات و عشایر فارس ارتباط تنگاتنگی با زندگی كوچ نشینی، اعتقادات و آیین های آنان دارد.

2_ بیشتر رنگهایی كه در گبه های فارس دیده می شود رنگهایی شاد و تند است.

3-نقش شیر از اهمیت بسزایی در بین عشایر برخوردار است.

اهداف تحقیق:

شناخت دستبافته های ایلات و عشایر فارس به نام گبه از لحاظ اسلوب بافت، رنگ و طرح و شناخت نماد ها و در نقوش آنها.

فصل سوم

موقعیت جغرافیایی:

استان فارس در نیمه جنوبی كشور واقع شده است. فارس حدود 133 هزار كیلومترمربع است وتقریبا 1/8 درصد مساحت كشور را تشكیل می دهد.مركز استان،شهر شیرازاست.

استان فارس از قسمت شمال به استان اصفهان ویزد،ازجنوب به استان هرمزگان واز شرق به استان بوشهر وچهارمحال بختیاری ختم می شود.

اب وهوای فارس درشمال سردسیر،درنواحی مركزی زمستانها معتدل وبارانی وتابستانهایگرم وخشك،در جنوب وجنوب شرقی زمستانها معتدل وبارانی وتابستانها بسیار گرم می باشد.

زبان اكثریت مردم فارسی است،اما عشایر ترك زبان (ایل قشفایی)به تركی وعشایر عرب زبان (ایل عرب) به عربی صحبت می كنند.

در قسمت جنوب این استان رودخانه ها كم وبه علت شور بودن اب انها،ساكنان ان بیشتر ازقناتها،چاهها وچشمه ها برای مصرف وشرب استفاده میكنند.گرچه نواحی داخلی استان فارس كوهستانی است ولی دارای دره های پراب وحاصلخیز وهوای بسیار مطبوع دارد.

ریشه یابی نام گبه:

فرهنگ نویسان معاصر اكثرا كلمه گبه را در كتاب لغات خود گنجانده اند. اما به مآخر آن و این كه این واژه را از كجا بر داشته اند، اشاره ای نكرده اند.

مرحوم دهخدا گبه را فرشی با پود های بلند ذكر كرده، كه تعریفی به جا است.

فرش شناسان معاصر هم برای تعریف گبه تلاش هایی كرده و برای بیدار كردن ریشه این واژه، راه های دور و درازی پیموده اند. گاه آن را به زبان عربی متصل كرده و آن را مترادف معنای قبیح شمرده اند. گروهی هم آن را با واژه (گایر) لغتی از اوستا ریشه دانسته اند و با معنا كردن قبیح به معنای معمولی و زشت و گایر به معنای حفاظ به نتایجی هم دست یافته اند.

در گذشته های دور تر هم واژه گبه كاربر داشته، اما كاربرد داشته، اما كاربری آن مستمر و مداوم نبوده است.

برای اولین بار این كلمه در فرمانی كه شاه طهماسب برای پذیرایی از همایون شاه پادشاه مغولی هند صادر كرده بود، دیده شده وآن در سال 1540 بود. از این سال تا اوایل قرن 20 دیگر از كلمه گبه نشانی نیست، حتی در برهان قاطع كه فرهنگی فارسی نسبتا جامعی از قرن 17 است نشانی از گبه دیده نمی شود.

در خصوص كاربری عنوان گبه در كشور های دیگر در خارج از مرز های ایران و برخی از كشور های همجوار این واژه یا مشابه آن شناخته شده است.

(از جمله در عثمانی(تركیه امروزی)نوعی زیرانداز وجود داشته كه به آن (كبه) گفته می شود.

به این ترتیب می توان تصور كرد كه واژه (كبه) تحریفی از (گبه) بود، و تغییر حرف (گ) به (ك) به سبب ناتوانی تركان آن دیار در تلفظ صحیح است. با این وجود آنچه را كه عثمانیان گبه می گفته اند با آنچه در ایران گبه شناخته می شود، تفاوت بسیاری دارد. به این معنا كه نام كبه در عثمانی به نوعی فرش هنری اطلاق می شود كه پرز به آن وصل می شود، این واژه در زمان سلطان سلیمان كاربرد داشت اما بعد ها به فراموشی سپرده شده است. علاوه بر عثمانی، واژه گبه در كشمیر هم كاربرد دارد منتها در این دیار گبه به نوعی فرش كه هیچ ارتباطی با گبه ایران ندارد و نوعی تكه دوزی سوزن دوزی شده است، گفته می شود.

برخی فرهنگ نویسان گبه را فرشی كلفت شمرده اند و آن را با (خرسك) یكی دانسته اند. مسئله ای كه باید خط بطلان بر آن كشید، خرسك، گبه نیست. ایرانیان به بد نقشه و ارزان خرسك می گویند. این گونه فرش ها در همه جا ساخته می شوند و هیچ گونه ویژگی ساختاری ندارد. برخی نیز خرسك را به عنوان شاخه ای از گبه های بختیاری رواج داده اند.

شناخت گبه:

گبه نوعی قالی گره بافته ودرشت بافت است،با پرزهای بلند كه یك تا سه سانتی متر خواب دارد،وتعدد پودهای گبهكه بین 3 تا 8 پود است باعث نرمی فراوان ان می شود.

این بافته در قطع قا لی وقا لیچه توسط عشایر وایلات لر وقشقایی بافته میشود وجنبه خود مصرفی دارد.

طراحی ونقش پردازی وحتی رنگ امیزی گبه از قالی وقالیچه جداست وتابع قواعد وسنتهای خاصی است.طرحها ونقشهای گبه تماما ذهنی بوده وبیشتر طرحهای هندسی رادر بر می گیرد.ساده كردن خطوط وشكل هندسی دادن به خطوط از جمله خصوصیات مهم گبه بافی در ایران است كه باگذشت زمان در شكل تازه ای انجام می گیرد.نقش گبه گریز ازتكرار است وبدیع وبرخلاف نقوش طراحان شهری كه بر تكلف ومحافظه كارانه است مستقیما از طبیعت الهام می گیرد.

نقش گبه وخصوصیات ان را فقط وفقط زندگی ایلیاتی وعشایری تعیین كرده است ومی كند واین همان اصالت گبه است.در گذشته بافت گبه عمدتا به قصد مصرف خانواده وفرش كردن خیمه وخانه بوده استنه به عنوان ارمغان وفروختن به دیگران وبه هیچ وجه جنبه تجاری وفروش نداشته و به همین سبب خیلی كم بافته می شد وچون بافت به منظور استفاده شخصی بوده است پس از محدودیتی برخوردار نبود وبافندگان در بافتن نقشهای مختلف دستشان باز بوده است.گبه های درشت بافت بر روی قالیچه در وسط چادر برای زیر پا انداختن استفاده می شده،گاهی به دلیل پود فراوان و در نتیجه نرمی گبه وخواب بلند پشمها وپودهای اضافه سبب می شد كه از گبه به عنوان پتو وروانداز هم استفاده شود ،این كار البته در خارج از چادر ودر مواقع خاصی نظیر سفر انجام می گرفت.

ریشه گبه را به این علت بلند می گیرند تا بین رج ها به سبب استفاده زیاد از پود كلفت فاصله ای ایجاد نشود،وبرای پر گوشت بودن وذرتی نبودن گبه از پرزهای بلند كمك می گیرند.گبه بیشتر به روش ((فارسی باف))بافته می شوداما روش ((تركی باف))هم در بین ایلات وعشایر به ندرت دیده می شود وگبه ها بر روی دارهای افقی (زمینی) بافته می شود.گبه كاملا ازتار وپود تاریشه ها ازجنس پشم است ومهمترین افت ان بید است .گبه های مرغوب از جنس پشم بهاره می باشد وپشمها توسط دست ریسیده می شوند وبه روش طبیعی وگیاهی رنگ می شوند واینگونه رنگهای شیمیایی بسیار با دوام ودارای ثبات ودرخشندگی زیادی است.

واحد بسته بندی گبه بقچه می باشد ودر هر بسته 2 تا 4 تخته گبه گذاشته می شود.

گبه در چه منطقه ای و توسط چه كسانی بافته می شود:

گبه از نظر اصالت می توان گفت:ایلات وعشایر استان فارس از اولین پیشقدمان گبه بافی به شمار می ایند كه قدمت گبه بافی در استان فارس به بیش از صد وپنجاه سال می رسد.

استان فارس دارای سه گروه عشایری می باشد:1- ایل قشقایی 2- ایل خمسه 3- ایل ممسنی كه جزء این عشایر كه در استان فارس ساكن می باشند عشایر بختیاری هم گبه باف بوده اند.

عشایر ایل قشقایی شامل شش تیره و حدود 9 طایفه است.

1و2- ایل كشكولی بزرگ و كوچك

3- ایل شش بلوكی

4- ایل دره شوری

5- ایل فارسی مدان

6- ایل عمله قشقایی

عشایر ایل خمسه شامل پنج تیره مهم:

1- بهارلو

2- نفر

3- عرب

4- اینالو

5- باصره

عشایر ایل ممسنی شامل چهار تیره:

1-بكش

2-رستم

3-دشمن زیاری

4-جاویدی

اما در بین این سه ایل بزرگ كه دراطراف استان فارس ساكن هستند ایل قشقایی پر سابقه ترین كسانی هستند كه در گبه بافی شهرت دارند.

شناخت ایلات قشقایی كه به گبه بافی مشغولند:

طایفه عمله:

تیره ای هستند كه مردمان كاری و زحمتكش دارندودستبافته های این ایل از مرغوبیت بالایی برخورداراست وگبه های انان بسیار مرغوب است،مخصوصا گبه های سبز ترنج در ایل تكه بازلو

از طایفه عمله ونیز درمیان قشقایی ها گبه های تیره ارد كپان از طایفه عمله بسیار زیبا واز معروفیت خوبی برخوردار است.شیوه بافت انها تركی وفارسی است،گبه ها بر روی دارهای افقی

(زمینی)بافته می شود.(طرح شیروتصویر نادرشاه وطرحهای تخت جمشیدی درایل تكه بازلو بافته می شود)محل استقرار این طایفه در اطراف لار،فیروزاباد،خونچ،دیرم وقسمتی ازمنطقه فراشوند وقیروكارزین می باشد.ومحل استقراردر ییلاق اطراف اباده،اس وپاس وخسروشیرین می باشد.

ایل كشكولی بزرگ وكوچك:

به زبان تركی صحبت می كنند ،كاملا به سبك چادرنشینی زندگی میكنند ومدام در حال كوچند . زندگی انها ازطریق دامداری ودامپروری و فروش دستبافته ها تامین می شود وقالیچه های انها بسیار معروف است. در گبه بافی از شهرت خاصی برخوردارند. نوع بافت انها فارسی وتركی بوده وازرنگهای شفاف وروشن استفاده می كنند،پشمهای مورد مصرف در دستبافته ها توسط دست ریسیده می شود و رنگرزی خامه ها به روش طبیعی با رنگها ی گیاهی انجام می شود. چله كشی به روش فارسی و تركی بر روی دارها ی زمینی افقی انجام می شود، جنس چاهها،پودها وخامه ها از پشم است. این طایفه در گبه بافی پس از طایفه عمله معروفیت دارند. معروفترین طرحها ی این طایفه طرح شیرتك یا جفت شیر می باشد و دیگر طرحها ی هندسی در

بافت گبه های این طایفه مرسوم می باشد.

قشلاق طایفه كشكولی بزرگ در منطقه ماهو میلاتی در جنوب ممسنی می باشد. ییلاق این طایفه در شمال غربی استان فارس اطراف كاكال، كمهر، در كل شمال غربی استان فارس می باشد.

قشلاق طایفه كشكولی كوچك اطراف قیر كارزین ، دهستان هنگام، جنوب غربی فیروز اباد ،خونچ و روستای زاخویه و روستای جگردان می باشد. ییلاق طایفه كشكولی كوچك در جوار طایفه كشكولی بزرگ در اطراف كمهر می باشد.

طایفه دره شوری:

دستبا فته های انها بسیار مرغوب است. معمولااز گره تركی در بافته ها ی خود استفاده می كنند و در گبه بافی از تبحر خاصی بر خوردارند. و گبه ها یشان كلا از جنس پشم می باشد ونوع انها به روش فارسی است كه بر روی دارهای افقی بافته می شود.

این طایفه در گبه بافی پس از دو طایفه عمله و كشكولی قرار دارد، طرح و نقش گبه های این طایفه بسیار متنوع می باشد. از معروفترین تیره های این طایفه می توان تیره شكر لو،ایزد لو، ایمانلو، نره ای ها وزاهدی ها را نام برد.حدودا در منطقه چنار شای جان یا كازرون هستند. قشلاق شان در اطراف كازرون و نزدیك بوشهر و برازجان می باشد. ییلاق انها درقسمت سرد سیر اطراف كوه اپادانا و منطقه یاسوج می باشد.

شامل ورد 37صفحه ای

قیمت فایل فقط 26,000 تومان

خرید

برچسب ها : گبه بافی , گبه , قالی , گلیم , فرش , صنایع دستی

نظرات کاربران در مورد این کالا
تا کنون هیچ نظری درباره این کالا ثبت نگردیده است.
ارسال نظر